Turna'nın Teline Dokunurken...

Bu ülkede yaşayıp ta, bir turna hikayesi hele hele türküsü duymayanımız var mıdır bilemiyorum. Kişi, deyim yerinde ise, çantada keklik görüp, kaybetmeyeceğinden emin olduğu hususlarda çok rahat olur ya, bende turnalar, telli turnalar konusunda öyle idim. Onlar hep bizim, türküleri de milletimizin idi...
Gönül teline dokunan türküleri rast gelince dinlemenin dışında ilk kez, geçtiğimiz günlerde Zaman'da neşredilen Sadık Yalsızuçanlar'ın batan tekneyle birlikte Ege'nin serin sularında hayatları ve ümitleri sönen kaçak göçmenlerle ilgili yazısını okuyunca daha bir derinden hissettim. Ortadoğu ve Afrika kökenli garibanların ekmek uğruna yaptıkları yolculuğu, turna türküleri ile ifade etmiş, Yalsızuçanlar.

Bir Çift Turna Gördüm Durur Dallarda

Seversen Mevlayı Kalma Yollarda

Sizi Bekleyen Var Bizim Ellerde

Bizim Ele Doğru Gidin Turnalar

Turnam Dertli Öttün Derdimi Deştin

El Vurdun Yaremin Başını Açtın

Esinden Mi Ayrıldın Yolun Mu Şaştın?

Doğru Bir Katara Gidin Turnalar

Fazla Gitmen Bizim Ele Varınca

Selam Söylen Ese Dosta Sorunca

Sağ Selamet Menziline Varınca

Benden Yare Selam Edin Turnalar

Eşinden, sevdiklerinden geçim gailesi ile ayrılıp, doğru bir katara da varamayan gariplere sağ-selamet menzile ulaşmak ta nasip olmamıştır.

Telli turnaların gönül telimize dokunması bu vakıa ile de sınırlı kalmadı. Sonra ki hafta, telli turnaların Muş-Bulancak'ta bulunan 11 taneden ibaret olduğunu öğrendim. Bu demekti ki, bir çok canlı da olduğu gibi, o çok bizim olan, halkımızın türkülerinde, gönlünde çok yer eden telli turnaları bizden sonra ki nesil, sadece resimlerinden tanıyıp, türkülerde adını işitecek.

"Ben derdimi hangi dağa... Turnalar " ya da

Kaleli Hafız'ın arşiv bantlarında ki gibi

"Çıkın akbabaya edin niyazı,

Uğrama Pasin'e geç gelir yazı

Bizde de misafir Erzurum sazı

Ordan yare selam edin turnlar" diyerek yarine, sevdiklerine bir selam göndermesi muhal olmaz mı biraz..

Bizden sonra ki nesil bir yana biz de turnaları toplam kalite sistemi çalışmalarında "simurg" larla tanıdık diyebilirim. V şeklinde uçan, bu şekilde rüzgarı engelleyen, ayrıca mükemmel bir takım çalışması ile, en önde uçanın belli bir süre sonra en arkaya geçerek, takımın uçuş hızını hep aynı seviyede tutan simurgları örnek alırken çok yakınımızda ve hep bizim olduğunu düşündüğümüz turnalar olduğunu öğrendik.

Tabii katar katar olup, gelen turnalara sevdiklerini soran ahvadın derdi daha başka olunca bu özelliklerini algılamadık.

Katar katar olmuş gelen turnalar

Bizim elden haberiniz var m'ola

Fidan boylu da gül yüzlü yarim

Benim ile ahtımanı bir m'ola

.... ....... ........

Oyna turnam oyna yüksekte oyna

Kalma şu sehilde Konur'da yayla

Turna başın için gel doğru söyle

Derbeder Öksüz'ü anan var m'ola

Yine, flamingolar olarak bildiğimiz sevimli kuşların da türkülere sıkça konu olan "allı turnalar" olduğunu bilmezdik birçoğumuz.

Turnalar turnalar allı turnalar

Turnalar turnalar telli turnalar

Şanlı turnalar

Nazlı yar gayri gelmezmi

Halinden haber vermezmi

Bunca hasretlik yetmezmi derken, yine;

"Allı turnam bizim ele varırsan,

Şeker söyle kaymak söyle, bal söyle,

........

Eğer bizi sual eden olursa,

Boynu bükük, benzi soluk yar söyle,

.... .......

Allı turnam ne gezersin havada,

Arabam kırıldı, kaldım burada,

..... ......

Ne onmamış kulumuşum dünyada

Akşam olsun allı turnam dön geri,

...... ....... turnalar ey" derken sanki tüm derdini açıp, gamını, kederini paylaştığı turnalardır.

Turna'ya dökülen dert çok, gönül telinin turna teli ile birleştiği türkülere bu sayfa yetmez. Hain eller tarafından gençliklerinin baharında, ümidlerinin kapısı olan bir dershane önünde katledilip,bir nazlı turna gibi uçup giden, yüreğimizi kanatan yavrularımız misali, telli turnalar da döner mi bilmem.

Hain ellerin son çırpınışında, genç fidanlarımızın ailelerine Rabbim sabır versin.

Milletimiz ve memleketimiz payidar olsun.

Son bir telli turna dörtlüğü ile hoşçakalın efendim.

Telli Turnam Gökyüzünün Gülüdür

Esip Konducağın Bağdat Elidir

Gözüm Yaşı Mahramalar Çürüdür

Aşamazsan Telli Turnam Dön Geri